نویسنده‌: ابراهیم ابطحی

مقدمه
"مایک مارتین" نویسنده کتاب "اخلاق در مهندسی"[1] می‌نویسد: "فناوری تأثیر عمیق و نافذی در جهان معاصر دارد و مهندسان نقش محوری در تمام جنبه‌های توسعه فناورانه دارند. برای در حد اعلاء نگاه داشتن ایمنی، سلامت و رفاه جامعه، مهندسان باید تعهد اخلاقی داشته باشند تا بتوانند با مسائل دشوار اخلاقی که با آنها مواجه می‌شوند دست و پنجه نرم کنند".
"مارتین" در همین کتاب در مروری بر مفاهیم محدوده‏ی اخلاق مهندسی هفت مفهوم زیر را در کنار یکدیگر قرار میدهد و چارچوبی هنجاری (ارزشی) برای اخلاق مهندسی را توصیف می‌کند:

1) پروژه‌های مهندسی تجارب اجتماعی هستند که هم امکانات و هم خطرات جدیدی ایجاد می‏کنند. مهندسان در مسئولیت‌های ایجاد منافع، پیش گیری از مضار و اطلاع رسانی در مورد خطرات سهیم هستند.

2) ارزش اخلاقی در همه ابعاد توسعه‏ی فناوری ناقذ هستند و اخلاق و کیفیت در مهندسی حضوری توامان دارند.

3) نیات و تعهدات شخصی در اخلاق مهندسی مهم هستند همان طور که اصول مسئولیتی که در ضوابط اخلاقی بیان شده‌اند و شامل همه مهندسین می‌شود،‌ اهمیت دارد.

4) ترویج منش مسئولانه حتی مهم تر از تنبیه خطا کاری است.

5) پیچیدگی‌های اخلاقی در مهندسی،‌ مثل جاهای دیگر،‌ رخ می‌دهند زیرا ارزش‌های اخلاقی بسیارند و گاه با هم در تضاد قرار می‌گیرند.

6) اخلاق مهندسی باید هم به مسائل خرد و هم به مسائل کلان بپردازند که اغلب به هم مرتبطند.

7) توسعه‏ی فناوری خوش بینی محتاطانه- خوش بینی همراه با احتیاط- را مجاز می‌شمارد.

خوشبختانه از سال گذشته به ویژه در محیط‌های دانشگاهی توجه به مباحث اخلاق و آداب حرفه‌ای افزایش یافته است. آموزش اخلاق حرفه‌ای در حرفه‌های گوناگون به شکل عمومی در حال شکل گیری است. مرکز تحقیقات مخابرات ایران امسال دومین همایش منطقه‌ای اخلاق و فناوری اطلاعات را در روزهای 22 و 23 آذرماه برگزار نمود (که ویرایش دیگری از مقاله‌ای که در شماره پیشین گزارش کامپیوتر با عنوان "طرح درسی برای آموزش دانشگاهی آداب فناوری اطلاعات در چارچوب آموزش اخلاق رایا‏سپهری" چاپ گردید در این همایش بعنوان اولین مقاله برگزیده شد). در زمستان امسال آزمون مهندسی حرفه‌ای که متضمن نوآموزی مفاهیم اخلاق فناوری است در رشته‌های گوناگون برای چندمین بار و در رشته مهندسی رایانه برای اولین بار برگزار خواهد گردید که کتاب "مارتین" هم به همین علت در دست ترجمه است. در ترم اول سال تحصیلی 87-86 در دانشکده مهندسی کامپیوتر دانشگاه شریف طبق برنامه ریزی‌های انجام شده درس "آداب فناوری اطلاعات" (info ethics) برای دانشجویان دوره کارشناسی ارائه خواهد شد و در همین دانشگاه طرح ارائه درس "اخلاق مهندسی" برای همه رشته‌های مهندسی در دست بررسی است[2].

به همین مناسبات در این شماره به معرفی نه کتاب به زبان فارسی در این زمینه و حوزه‌های مرتبط می‏پردازیم که امیدورایم با اشاعه فرهنگ عمومی و کارشناسی در این زمینه، این حوزه ی تحقیق بر محققان ما گشوده شود و پژوهش پایه‌ای و معتبر در این زمینه در دانشگاهها و پژوهشکده‌های کشور شکل گیرد تا غفلتی چند ده ساله جبران گردد.

در عصر که از آن با عنوان عصر "بحران‌های اخلاقی" یاد می‌کنند که مردم در بسیاری از کشورهای جهان از جمله کشور ما آنرا آشکارا احساس و درک می‌کنند همت اساتیدی نظیر آقای مصطفی ملکیان که در این امر سعی وافردارند غنمیت است در کتابهائی که در این مجموعه معرفی شده‌اند حضور ایشان بعنوان ویراستار چشمگیر است و این غیر از کتابهای ارزشمندی است که ایشان در این سالها نشر کرده‌اند که معرفی آنها فرصت مجزائی می‌طلبد.

*******************************

عنوان کتب: اخلاق و فناوری اطلاعات

نویسنده: جمال خانی جزنی

ناشر: نشر بقعه با همکاری مرکز تحقیقات مخابرات ایران

نوبت چاپ و سال نشر: اول، ‌پائیز 1385

تعداد صفحات: 199 صفحه

شابک: 9-58-6887-964

شمارگان: 1100 نسخه

قیمت: 22000 ریال



محتوای کتاب: این کتاب با این عنوان، اولین کتاب در زمینه اخلاق و فناوری اطلاعات محسوب می‌شود که به همت دبیر همایش دائمی اخلاق و فناوری اطلاعات تالیف شده است. در پیشگفتار کتاب آمده است: "از اواسط دهه 1960،‌ پیدایش فناوری اطلاعات مرحله نوینی را در مدرنیته آغاز کرده است. گروهی این مرحله را پایان مدرنتیه و تولد فرا مدرنتیه نامیدند. اما جدا از نامگذاری‌های مختلف، فناوری اطلاعات و گسترش سریع آن، دنیای کنونی را دگرگون کرده است. مطالعه فناوری اطلاعات بدون توجه به آثار اجتماعی آن ناقص و ناکافی است".

کتاب اخلاق و فناوری اطلاعات شامل یک پیشگفتار و پنج فصل با عناوین زیر است که در هر فصل مقدمه ویژه خود را دارد و در پایان فصول فهرست منابع فارسی،‌ انگلیسی و اینترنتی درج شده است:

فصل اول: مفاهیم کلی.

فصل دوم: فرهنگ و فناوری اطلاعات.

فصل سوم: فلسفه اخلاق و فناوری اطلاعات.

فصل چهارم: اخلاق کلان و فناوری اطلاعات.

فصل پنجم: اخلاق خرد و فناوری اطلاعات.

در فصل چهارم کتاب در مبحث "جایگاه اخلاق در فناوری اطلاعات" نویسنده می‌نویسد: "اخلاق فناوری اطلاعات موضوعی میان رشته‌ای است که بحث از آن نیازمند آشنائی و تخصص در دو حوزه اخلاق و فناوری اطلاعات است. اخلاق و فناوری اطلاعات[3]،‌ که یکی از گرایش‌های اخلاقی کاربردی[4] است، ‌در دنیای امروز مورد توجه جدی قرار گرفته است. مثل اخلاق پزشکی، اخلاق روزنامه نگاری،‌ اخلاق زیست محیطی و امثال اینها".

کتاب اخلاق و فناوری اطلاعات از نخستین کتابها به زبان فارسی در این حوزه است که خواندن آنرا به مدیران، کارشناسان و دانشجویان فناوری اطلاعات باید توصیه نمود و در تدریس درس اخلاق فناوری اطلاعات به عنوان کتاب کمکی می‌توان از آن بهره گرفت. امید است نویسنده ارجمند این کتاب در چاپهای بعدی آن، رفع نقص معرفی ناکافی منابع اینترنتی و عدم استفاده کافی از واژه‌های فارسی موجود و رایج در حوزه فناوری اطلاعات را مد نظر قرار دهد.

*******************************

عنوان کتاب: اخلاق (قدم اول)

نویسندگان: دیو رابینسون و کریس گارات

مترجم: علی اکبر عبدل آبادی

ناشر: شیرازه

نوبت چاپ و سال نشر: چاپ دوم، 1380

تعداد صفحات: 175 صفحه

شابک: 4-28-6578-964

شمارگان: 2200 نسخه

قیمت: 9000 ریال



محتوای کتاب: این کتاب ترجمه‌ای است از کتاب "اخلاق برای مبتدیان"[5] و از مجموعه کتابهای بسیار موفق نشر شیرازه است که برای سوادآموزی در حوزه‌های مختلف نگاشته شده است و خواندن آنرا برای سوادآموزی در حوزه اخلاق می‌توان به همگان توصیه نمود.

در پشت جلد این کتاب آموزشی آمده است: "امروز مسائل اخلاقی به یکی از حادترین موضوع‌های مورد توجه فلاسفه تبدیل شده‌اند. زیرا این حوزه از اندیشه بشری مباحثی را شامل می‌شود همچون آزادی و مسئولیت و تکلیف و هویت،‌ یعنی مسائلی که در قرن حاضر دستخوش نسبی گرائی و موضوع تشکیک جدی بوده‌اند. مسائلی همچون تعریف حدود اختیار و انتخاب فرد در جهانی که در آن، تکنولوژی‌های جنگی پیشرفته و پاکسازی‌های قومی حرف اول و آخر را می‌زنند و نیز پرسش‌هائی در مورد نقش و مسئولیت فرد در قبال هویت فردی و اجتماعی اش در شرایطی که برای حفظ آن،‌ میان سرسپردگی به بنیادگرائی یا نسبی گرائی محض عملاً‌ انتخاب دیگری وجود ندارد و دست آخر تکالیفی در زمینه مسئولیت فردی و جمعی در قبال حقوق و آزادی‌های دیگران،‌ محیط زیست،‌ خانواده و جامعه که همگی در زمره مسائل اخلاق هستند که باید مورد بازبینی و بازاندیشی قرار گیرند".

*******************************

عنوان کتاب: درآمدی جدید به فلسفه اخلاق

نویسنده: هری،‌ جی،‌گنسلر

مترجم: حمیده بحرینی

ویراستار: مصطفی ملکیان

ناشر: آسمان خیال

نوبت چاپ و سال نشر: اول، 1385

تعداد صفحات: 352 صفحه

شابک: 3-50-9954-964

شمارگان: 1650 نسخه

قیمت: 40000 ریال



محتوای کتاب: "رابرت ارینگتن" از دانشگاه ایالتی جورجیا در توصیف این کتاب می‌گوید: "کتابی فوق‏العاده که باعث می‌شود دانشجو به جای آن که فقط به مطالعه آراء فیلسوفان در باب موضوعات اخلاقی بپردازد،‌ خودش بیندیشد. این کتاب عقاید معقول و غیر جزمی‏ای را تقویت می‌کند که می‌تواند پاسخی برای پرسشهای محوری فلسفه اخلاق باشد". "تامس کارسن" از دانشگاه لایولا شیکاگو نیز می‌نویسد: "کتابی که در انسجام و باریک بینی بی سابقه است. بهترین و مهترین در سنامه‌ای که من تاکنون درباره موضوعات بنیادی فلسفه اخلاق دیده‌ام".

کتاب شامل یک دیباچه،‌ دوازه فصل،‌ یک اصطلاح نامه،‌کتابشناسی و یک نمایه است. عناوین فصول کتاب عبارتند از: نسبی نگری فرهنگی،‌ شخصی انگاری،‌ فرا طبعیت گرائی،‌ شهود باوری،‌ عاطفه گرائی،‌ توصیه‏گرائی،‌ ناپیامدگرائی و فصل تلفیقی پایانی.‌ کتاب که انتخاب پسندیده‌ای برای ترجمه است،‌ دارای طرح جلدی مناسب و صفحه آرائی پاکیزه‌ای است و خواندن این کتاب را به کسانی که خواهان مطالعه دقیق فلسفه اخلاق بانگاهی غیر جانبدارائه هستند می‌توان توصیه نمود.

*******************************

عنوان کتاب: فلسفه اخلاق

نویسنده: ویلیام کی فرانکنا

مترجم:‌هادی صادقی

ناشر: کتاب طه قم

نوبت چاپ و سال نشر: دوم، بهار 83

تعداد صفحات: 272 صفحه

شابک: 7-46-7019-964

شمارگان: 3000 جلد

قیمت: 17000 ریال

محتوای کتاب: "مصطفی ملکیان" در مقدمه کتاب می‌نویسد: "کتاب حاضر هم مدخلی کوتاه به فلسفه اخلاق است و هم دیدگاه‌های شخصی منصف در آن ملحوظ شده است. نظری اجمالی به فهرست کتاب نشان میدهد که اختصار نوشته، جامعیت آن را دستخوش نقصانی فاحش نکرده است و مطالعه دقیق خود کتاب معلوم می‌دارد که دیدگاه شخص نویسنده،‌ که نوعی سود گروهی تعدیل یافته است،‌ نه باعث تغافل از دیدگاه‌های حریفان و مخالفان شده و نه سبب شده است که در سه مرحله نقل،‌ تحلیل و نقد آرا و نظرات دیگران، جانب حق و عدالت رعایت نشود. از این رو، اگر نگوئیم چنان که گفته‌اند-که این کتاب احتمالاً‌ بختیارترین و پرآوازه ترین کتابی است که در زمینه فلسفه اخلاق منتشر شده است-اینقدر هست که، در جهت نیل به دو غرضی که مصنف از نگارش آن را داشته، بسیار موفق بوده است".

این کتاب ترجمه کتاب "Ethics" نوشته "فرانکنا" استاد فلسفه دانشگاه میشیگان است که چاپ اول آن در سال 1963 نشر شده است. نویسنده در چاپ دوم کتاب در سال 1973 که ترجمه موجود از روی آن صورت گرفته است می‌نویسد: "غرض من،‌ در این کتاب، ‌فقط ارائه مسائل و مواضع فیلسوفان اخلاق نیست، ‌بلکه تحقیق در فلسفه اخلاق هم هست. یعنی می‌کوشیم تا در فلسفه اخلاق رساله‏ای بنویسیم که در آن بعضی از آرا و استدلالات خودم را بیاورم و در عین حال، درآمدی کلی به این مبحث در اختیار خواننده نهم.

کتاب حاوی هفتاد و سه مکتوب کوتاه و بلند از فیلسوفان اخلاق در باب موضوعات و مسائل گونه‏گونی است که در کتاب حاضر مورد بحث واقع شده‏اند. کتاب در شش فصل با عناوین زیر سامان داده شده است:

اخلاقیات فلسفه اخلاق، نظریات خودگردانه و وظیفه گردانه،‌ سودگروی،‌ عدالت و عشق،‌ ارزش اخلاقی و مسئولیت، ارزش ذاتی و زندگی خوب و معنی و توجیه کتاب حاوی مقدمه‌ای از مصطفی ملکیان، مقدمه مترجم و پیشگفتار نویسنده و بخشی با عنوان برای مطالعه بیشتر و دو واژه نامه فارسی- انگلیسی و انگلیسی- فارسی و یک نمایه است. از این کتاب ترجمه دیگری با همین نام توسط آقای انشااله رحمتی و انتشارات حکمت در سال 1380 منتشر شده است.خواندن این کتاب برای آشنائی با فلسفه اخلاق در غرب قابل توصیه است.

*******************************

عنوان کتاب: زبان اخلاق

نویسنده: ریچارد مروین هیر

مترجم: امیر دیوانی

ویراستار: مصطفی ملکیان

ناشر: کتاب طه قم

نوبت چاپ و سال نشر: اول، ‌بهار 1383

تعداد صفحات: 304 صفحه

شابک: 3-51-7019-964

شمارگان: 3000 نسخه

قیمت: 22000 ریال



محتوای کتاب: "ریچارد دهیر"، فیلسوف انگلیسی،‌ که به سنت تحلیلی آنگلوساکسون وفادار است،‌ از نظر "توصیه گروی" در باب معنای مفاهیم اخلاقی دفاع می‌کند. نظریه او،‌ در برابر نظریه‌های شناختی و احساسی و امری قرار می‌گیرد.

"ریچارد مروین هیر" در 21 مارس 1919 در شهر "بلاک ول"[6] انگلستان به دنیا آمد. در کالج "بالیول"[7] به تحصیل پرداخت. سالهای 1942 تا 1945 را در اسارت گذراند. سال 1947 تا 1966 استاد راهنمای فلسفه در همین کالج و از سال 1966 تا 1983 استاد فلسفه اخلاق در دانشگاه اکسفورد گردید. او از با نفوذترین فیلسوفان اخلاق در حوزه خود است بطوری که هر پژوهش جدیدی که در فلسفه اخلاق قرن بیستم صورت می‌گیرد سهم وی به نحو و افرای به حساب آورده می‌شود. پاره‌ای از نوشته‌های او عبارتند از: تفکر اخلاقی[8] (1981)، مقالاتی درباره مفاهیم اخلاقی (1971) و آزادی و عقل[9] (1963).

کتاب حاضر ترجمه کتاب The Languages of Morals اوست. این کتاب یکی از آثار برجسته در فلسفه اخلاق است که به بحث از نظریه‌ای جدید به نام "توصیه گرایی" در قلمرو فلسفه اخلاق می‌پردازد و از این رو نوشته‌ای فنی و تخصصی است. آقای هیر فیلسوفی تحلیلی است که با دقت‌، واژه‌ها و جمله‌ها را مورد تامل قرار داده و به شیوه‌ای خاص به کشف زبان اخلاق پرداخته است.

کتاب شامل پیش گفتار مترجم و مولف دو بخش با عناوین وجه امری و خوبی است. در پایان کتاب یک الگوی تحلیلی ارائه شده است که قابل توجه است. کتاب دارای واژه نامه فارسی- انگلیسی،‌ انگلیسی- فارسی،‌ نمایه موضوعات و نمایه اعلام است.

در این کتاب هیر می‌نویسد: "زبان اخلاق،‌ زبان توصیه گراست. همین نکته است که فلسفه اخلاق را شایسته مطالعه می‌کند. زیرا پرسش چه عملی را انجام دهیم؟ پرسشی است که نمی‌توانیم مدت زیادی از آن طفره رویم،‌ مسایل سلوک و رفتار،‌ هر چند گاهی کمتر از معماها و جدول کلمات متقاطع مشغول کننده‏اند،‌ باید به روشی که معماهای مذکور گشوده نمی‌شود، حل گردند. ما نمی‌توانیم برای فهمیدن،‌ این راه‏حل،‌ در انتظار بحث دیگری باشیم،‌ چرا که آنچه در آن بحث واقع می‌شود،‌ به حل این مسائل وابسته است. از این رو، در جهانی که مسائل رفتاری روز به روز پیچیده تر و رنج آورتر می‌شود،‌ به فهم زبانی که چنین مسائلی با آن طرح و پاسخ داده ‏شود،‌ بسیار نیازمندیم،‌ زیرا ابهام زبان اخلاق، نه فقط به ابهام‏های نظری،‌ بلکه به معضلات عملی غیر ضروری می‌انجامد.

از ایراداتی که به نظریه هیر می‌گیرند این است که او استدلال اخلاقی را از ورطه فردگرایی و دلخواهانه بودن نمی‌رهاند و مانند احساس گرایی،‌ حقیقت استدلال اخلاقی را کنار می‌گذارد. هر چند هیر تلاش می‌کند با کلیت پذیری جمله‌های اخلاقی، استدلال را به حوزه اخلاق وارد کند اما کلیت پذیری تنها سازگاری حکم در اوضاع و احوال مشابه را می‌طلبد.

*******************************







عنوان کتاب: نگاه اخلاقی (درآمدی به فلسفه اخلاق)

نویسنده: دیوید مک ناتن

مترجم: حسن میانداری

ناشر: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه (سمت)

نوبت چاپ و سال نشر: اول، بهار 83

تعداد صفحات: 294 صفحه

شابک: 2-803-459-964

شمارگان: 2000 نسخه

قیمت: 14000 ریال



محتوای کتاب: این کتاب ترجمه‏ای است از کتاب" Moral Vision, An Introduction To Ethics " که توسط انتشارات "بلاک ول" در سال 1991 نشر شده است.

در پیشگفتار مترجم آمده است: "فلسفه اخلاق در جامعه فلسفی ما نسبت به بسیاری از رشته‌های تخصصی این حوزه بسیار کم اقبالتر بوده است،‌ در حالی که در کشورهای انگلیسی زبان قضیه عکس این است. در این کشورها فلسفه اخلاق به طور عام و رشته‌های تخصصی تر آن بویژه اخلاق پزشکی،‌ به طور خاص از بیشترین اقبال برخوردارند و تولیدات علمی در این زمینه‏ها چه به لحاظ کلی و چه به لحاظ کیفی بسیار چشمگیر است. جالب توجه است که در جامعه ما حتی پزشکان بیشتر از فیلسوفان به فلسفه اخلاق علاقه نشان می‌دهند".

این کتاب شامل پیشگفتار مترجم یک مقدمه و سیزده فصل با عناوین زیر است که در پایان کتاب منابع آن نیز ذکر شده است:

فصل اول: اخلاق- جعل یا کشف

فصل دوم: ناشناخت گرائی اخلاقی- طرحی کلی

فصل سوم: واقع گرایی اخلاقی- طرحی کلی

فصل چهارم: ناشناخت گرائی- بسطهای بعدی

فصل پنجم: واقع گرائی و واقعیت

فصل ششم: وضعیت فعلی این مناقشه- گزارشی در این میان

فصل هفتم: انگیزش اخلاقی

فصل هشتم: صنعت اخلاقی

فصل نهم: بی پردائی اخلاقی و شرارت

فصل دهم: واقع گرائی اخلاقی و تنوع فرهنگی

فصل یازدهم: ناشناخت گرائی و سودگرائی

فصل دوازدهم: شبه واقع گرائی

فصل سیزدهم: اصول یا خاص گرائی

*******************************





نویسنده: پل ادواردز

مترجم‌: انشاالله رحمتی

ناشر: موسسه فرهنگی انتشارتی بتیان

نوبت چاپ و سال نشر: اول،‌1378

تعداد صفحات: 400 صفحه

شابک: 7-12-6680-964

شمارگان: 2000 نسخه

قیمت: 20000 ریال



محتوای کتاب: کتاب حاوی بیش از بیست مقاله درباره موضوعات،‌ مفاهیم و پرسشهائی است که طی بیست و پنج قرن تفکر فلسفی در مغرب زمین مطرح بوده‏اند. این مقالات با هدف درج در دائره المعارف فلسفه نگاشته شده‏اند و به نوعی اهم مباحث و منظر مربوط به موضوعی و مساله مورد بحث مقاله را در بردارند.

در بین نویسندگان مقالات اسامی کای نیلسون، السدیر مک اینتایر، ریچارد تیلور، ویلیام کی فرانکنا و المر اسپراگو به چشم می‌خورد.

*******************************

عنوان کتاب: فلسفه اخلاق در تفکر غرب از دیدگاه السدیر مک اینتایر

نویسنده: حمید شهریاری

ناشر: مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی (سمت)

نوبت چاپ و سال نشر: اول، تابستان 85

تعداد صفحات: 452 صفحه

شابک: 3-067-530-964

شمارگان: 1000 نسخه

قیمت: 31500 ریال



محتوای کتاب: در مدخل کتاب آمده است: "مک اینتایر" متولد 1929 است و بیشتر تحصیلات خود را در انگلستان گذرانده و اینک در آمریکا تدریس می‌‌کند او بیشتر از هر چیز به نقد عاطفه گرایی، سود گرایی، لیبرالیسم و مدرنیسم در اخلاق و سیاست توجه کرده است به طوری که اینک او را یکی از بزرگترین منتقدان لیبرالیسم غربی می‌‌دانند".

کتاب شامل یک مدخل، یک مقدمه سه بخشی، سه بخش مطلب شامل هشت فصل و فهرست کتب مک اینتایر و فهرست گزیده منابع انگلیسی و فارسی است. عناوین بخش‌ها و فصول کتاب به شرح زیرند:

بخش اول: سنت ارسطویی در فلسفه اخلاق

فصل اول: پیشینه ارسطو گرائی

فصل دوم: ارسطوگرائی

فصل سوم: تداوم ارسطوگرایی در قرون وسطی

بخش دوم: عصر روشنگری و مدرنیسم

فصل چهارم: فروپاشی پایه‌های دین و اخلاق سنتی و تلاشهای نافرجام برای نجات آن

فصل پنجم: ویژگیهای اخلاق و سیاست مدرنیته و پیامدهای آن

فصل ششم: لیبرالیسم

بخش سوم: پسامدرنیسم و اصلاحات مک اینتایر

فصل هفتم: بازنگری و اصلاحات در ارسطوگرایی

فصل هشتم: نقد و بررسی

نویسنده در فصل پایانی در نقد روش مک اینتایر می‌نویسد: "یکی از محورهای کلیدی در تفکر مک اینتایر روشی نیمه تاریخی و نیمه فلسفی است که او در اثبات مدعای خود از آن استفاده می‌‌کند. ویلیام فرانکنا یکی از افرادی است که به تاریخی نگری مک اینتایر اشکالاتی وارد دانسته است او در مقاله‌ای به نام "مک اینتایر و اخلاق جدید" چنین اشکال می‌‌کند که "مک اینتایر تمایل دارد که بگوید نظریه‌ای همچون عاطفه گرایی تنها به عنوان رویدادی تاریخی که خود دوره‏هایی داشته است، معقول و قابل درک است".

این کتاب پایان نامه تحصیلی آقای شهریاری برای اخذ درجه دکتری بوده است. ایشان در حال حاضر دبیر شورای اطلاع رسانی کشور هستند.

*******************************

عنوان کتاب: ارزشهای اخلاقی در عصر علم

نویسنده: پل روبیژک

مترجمان: نفیسه و محبوبه ساطع

ناشر: انتشارات حکمت

نوبت چاپ و سال نشر: اول، 1381

شابک: 5-87-5616-964

شمارگان: 1000 نسخه

قیمت: 45000 ریال



محتوای کتاب: "پل روبیژک" از فیلسوفان و محققان معاصر است که از فیلسوفان نوکانتی به شمار میرود که علیرغم همدلی با مکتب اگزیستانسیالیسم مدافع پرشور و جدی این مکتب نیست. او مشکل عصر حاضر را عدم پای بندی آدمی به ارزشهای اخلاقی می‌‌شمارد.

کتاب حاوی مقدمه مترجمین، یک پیشگفتار، دوازده فصل، فهرست منابع، واژه نامه‌های انگلیسی-فارسی و فارسی- انگلیسی و فهرست اعلام است. عناوین دوازده فصل کتاب عبارتند از: فلسفه و فلسفه اخلاق، فلسفه اخلاق در مقایسه با تاریخ و روانکاوی، فلسفه اخلاق و جامعه شناسی، مطلق و ارتباط آن با تفکر، ناسازگاری معرفت عینی و معرفت و فلسفه اخلاق، شایستگیها و نقاط ضعف نظریه اخلاق کانت، ماهیت و کاربرد ارزشها، ارزشهای نسبی و مطلق، حقیقت، خیر، محبت و جهش به قطعیت.

در فصل دوازدهم کتاب نویسنده می‌‌نویسد: "کی یرکگور مرحله دیگری را که باید مورد بحث قرار بگیرد. "جهش به امر ناشناخته" یا "پریدن در گرداب" نامیده است. این جهش در قلمرو دینی و اخلاقی ضرورت دارد. اما بسته به اینکه آیا آن را در زمینه‏ای دینی در نظر بگیریم- کاری که کگور می‌‌کند- یا در زمینه اخلاقی که مورد بحث ماست، لوازم متفاوتی دارد. با این حال ما ابتدا پرداخت او را به آن تبیین خواهیم کرد زیرا پرداخت او در فهم معنای چنین جهشی می‌‌تواند ما را یاری می‌‌کند. کی یر کگور ضرورت یک جهش را در می‌‌یابد. زیرا ما نمی‌‌توانیم کسی، حتی خودمان را به ایمان داشتن مجبور کنیم. ممکن است به سهولت، اشتیاقی به ایمان ایجاد شود، ممکن است ما احساس ناتوانی، محرومیت یا ناامیدی کنیم. دریابیم که اعتقاد به خدا می‌‌تواند مشکلات ما را حل کند با این حال نمی‌‌توانیم ایمان بیاوریم یا تاثیر امر مطلق که ما توصیف کرده‌ایم ممکن است درک اندکی از ماهیت ایمان به ما بدهد و با این حال ممکن است ما از پذیرفتن آن عاجز باشیم و در چنین لحظاتی نوعی ایمان داشته باشیم، اما این ایمان بی دوام و غیرقابل اعتمادات و شک آنرا کنار می‌‌گذارد. تاثیر امر مطلق فی نفسه، کافی نیست، زیرا به تجربیات زود گذر وابسته است که هر چند جذاب و قوی هستند، تنها به درک لحظه‌ای و آنی راهنمائی مودی می‌‌شوند، اما ایمان مستلزم آگاهی ثابت درباره یک واقعیت متعالی است که همواره و بدون قید و شرط می‌‌توان بر آن تکیه کرد. خلاصه، حتی اگر ما از روی خلوص آرزوی ایمان کنیم و فهمی از آن داشته باشیم باز هم ممکن است نتوانیم معتقد شویم. مورد مردمی که ایمانشان را تحسین هم می‌‌کنیم ضرورتاً به چیزی بیش از آرزوی ایمان نخواهد انجامید".


پانوشت‌ها
-----------

1. M.W. Martin, R. Schinzinger, "Ethics in Engineering", Fourth Edition, Mc-Graw Hill, 2005.
2. مهدی بهادری‌ن‍ژاد، ‌"شرح درس پیشنهادی اخلاق مهندسی"، ‌دانشگاه صنعتی شریف،‌ 1385.
3. IT Ethics
4. Applied Ethics
5. D. Robinson C, Garret, "Ethics for Beginners", Icon Books Ltd, 1996.
6. Blackwell
7. Balliol
8. Mosal Thinking
9. Freedom and Reason